Η ΠΟΛΗ ΜΑΣ

Η πόλη των 42.762 στρεμμάτων εκτείνεται μέχρι και τις εγκαταστάσεις του Διεθνούς Αεροδρομίου, ενώ εντός των διοικητικών της ορίων διέρχεται και η Αττική Οδός. Οι κάτοικοι του Δήμου σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ανέρχονται σε 26.668.

Η ονομασία Παιανία είναι αρχαιοελληνική και αποτελεί το όνομα ενός από τους πλουσιότερους Δήμους της αρχαίας Αθήνας, του Δήμου Παιανίας. Στην αρχαιότητα ο Δήμος αυτός διακρίνονταν στην "Υπένερθεν Παιανία" και στην "Καθύπερθεν Παιανία" καλούμενος συχνά και "Δήμος Παιανιεύς", (όπως δηλαδή ο Πειραιάς, Πειραιεύς), ενώ ο κάτοικος ονομαζόταν Παιανεύς.

Κατά την τουρκοκρατία ακολούθησε στα Μεσόγεια κάθοδος Αρβανιτών που συνεβίωναν με τους Παιανείς όπου τότε η περιοχή αποκαλείτο από τους ίδιους "Λιόπεσι", ονομασία αρβανίτικης προέλευσης. Η ονομασία Λιόπεσι κατά μία εκδοχή προέρχεται από την αρβανίτικη λέξη "Λιόπα" που σημαίνει αγελάδα, κατά δε άλλη, ίσως εγκυρότερη εκδοχή, από περιοχή του Αρβάνου.

Η μετονομασία σε Παιανία έγινε με βασιλικό διάταγμα του 1915 πλην όμως καθιερώθηκε πολύ πολύ αργότερα.

Ο κάτοικος της περιοχής ονομάζεται Παιανεύς και στη νεοελληνική Παιανέας-Παιανέα (ή απλά κάτοικος Παιανίας), ενώ στον πληθυντικό αποκαλούνται Παιανείς.

Το έμβλημα του Δήμου απεικονίζει το Δημοσθένη τον Παιανέα και το χαρακτηριστικό φύλλο αμπέλου, οικείο στοιχείο της μεσογειακής χλωρίδας.

Η πόλη είναι οικοδομημένη στις παρυφές του Υμηττού, περιτριγυρισμένη από καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Η περιοχή είναι άνυδρη με κλίμα ξηρό και μεσογειακό. Η χλωρίδα συνίσταται κυρίως σε αμπελώνες, ελαιόδενδρα και λοιπά καλλιεργήσιμα είδη.

Το 2004 με την εγκατάσταση του Διεθνούς Αεροδρομίου στην καρδιά των Μεσογείων και με τα έργα που επακολούθησαν απέκτησε καλή συγκοινωνιακή σύνδεση με τις γειτονικές περιοχές και την Αθήνα. Συγκεκριμένα απέκτησε πρόσβαση στην Αττική Οδό και την Περιφερειακή Υμηττού, στον Προαστιακό Σιδηρόδρομο και στο Αττικό Μετρό μέσω της στάσης "Κάντζα".

Οι αυτόχθονες κάτοικοι ασχολούνται μέχρι και σήμερα με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ από το 2004 και έπειτα έχει παρατηρηθεί αύξηση του πληθυσμού από αστούς που αναζητούν κατοικία. Ο αυξανόμενος πληθυσμός της πόλης θέτει τα θεμέλια για μια πολιτιστική και οικονομική ανάδειξη της περιοχής μέσα από ανέγερση πνευματικού κέντρου, αθλητικών εγκαταστάσεων και βελτίωση των μορφωτικών δεικτών του πληθυσμού, χωρίς ωστόσο να χάνει την ιστορία της στην οικονομία της καλλιέργειας. Το εισοδηματικό επίπεδο των κατοίκων θεωρείται από μικροαστικό έως χαμηλό, ενώ η δημότες θεωρούν πως έχασαν πολλές ευκαιρίες ανάπτυξης με την αποκοπή των συνόρων με την Αθήνα. Παρά ταύτα, μετά το 2004 οι νέες κατοικίες αλλά και η αγορά ενοικίων έχουν αρχίσει να προσεγγίζουν αξίες προσκείμενων προς την Αθήνα περιοχών. Επίσης το εισοδηματικό επίπεδο των νέων κατοίκων κινείται προς τη μεσαία τάξη αστών.

Η περιοχή προτιμάται για τα διάσπαρτα ταβερνάκια από διερχόμενους επισκέπτες και ένα περίπατο μέσα στην πόλη. Επίσης η Παιανία παρουσιάζει τουριστικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον με το σπήλαιο της Παιανίας "Κουτούκι", το γειτονικό λεοντάρι και τα βυζαντινά ευρήματα που συνοδεύουν την ήδη πλούσια ιστορία της.

Η ΠΑΙΑΝΙΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ

Η ιστορική παρουσία τής Παιανίας είναι ενεργός και μακραίωνη:

Προϊστορική - Νεολιθική - Υστεροελλαδική - Μυκηναϊκή εποχή

Υπάρχουν απτές μαρτυρίες ζωής εκατομμυρίων ετών (πανίδα του Πικερμίου, σπήλαιο της Παιανίας), νεολιθικά λείψανα (Οικισμοί Νέας Μάκρης, Ραφήνας, Ασκηταριού), υστεροελλαδικά και μυκηναϊκά μνημεία. Πρώτα δείγματα τέχνης στην Παιανία παρουσιάστηκαν ιδίως από τον 14o π.Χ. αιώνα, περίοδος κατά την οποία οι οικισμοί τής Αττικής προοδευτικά πυκνώνουν.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Πρώτες πληροφορίες για την Παιανία απαντώνται στο έργο του Ηροδότου (5ος αι. π.Χ.), οι οποίες αφορούν στην αρπαγή Αθηναίων γυναικών στη Βραυρώνα από Πελασγούς επιδρομείς και στην ύπαρξη της υψηλόκορμης Φύας από την Παιανία. Ακολούθως, η μεταρρύθμιση του Κλεισθένη υπαγορεύει τη διοικητική κατάταξη των κατοίκων τής Παιανίας στην Πανδιονίδα φυλή. Ακμή: αυτή επιμαρτυρείται στους 5ο, 4ο, και 3ο αιώνες με αξιόλογα δείγματα τέχνης (άγαλμα θεάς Κυβέλης, επιτύμβιες στήλες, λήκυθοι) και τη δράση επιφανών ανδρών (Δημοσθένης ο Παιανεύς 384-322π.Χ.). Παρακμή: μετά την ένδοξη περίοδο, η Παιανία προοδευτικά παρακμάζει μέχρι και το τέλος των μεταβυζαντινών χρόνων. Ωστόσο, η περιοχή δεν εγκαταλείφθηκε, όπως μαρτυρούν μνημεία τής παραπάνω περιόδου (π.χ. οι ναοί της Παλαιοπαναγιάς, του Αγίου Ιωάννη του Κυνηγού, του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου).

ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑ (1204-1453)

Οι δυνάστες της εποχής μετέφεραν στην περιοχή μισθοφόρους στρατιώτες, τους Αρβανίτες (κάτοικοι της Β. Ηπείρου - χριστιανοί ορθόδοξοι και δίγλωσσοι), για τη θωράκιση του δουκάτου της Αθήνας και την ενίσχυση του εργατικού πληθυσμού, τους οποίους αργότερα ακολούθησαν και οι οικογένειές τους. Εκείνοι ρίζωσαν στο νέο τόπο με τη γλώσσα, τα έθιμα και τα τοπωνύμιά τους.

ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ (1453-1821)

Εγχώριοι και Αρβανίτες καταστάθηκαν υποτελείς, έχασαν τη γη τους και αποχωρίζονταν συχνά βίαια τα παιδιά τους. Οι δύο πληθυσμοί χάραζαν πλέον κοινή πορεία, η οποία θεμελιωνόταν στην ίδια πίστη, στις ίδιες γιορτές, στο ίδιο κοιμητήρι. Ουδέποτε σημειώθηκε μεταξύ τους η παραμικρή προστριβή. Την ίδια περίοδο η Παιανία μετονομάστηκε σε 'Λιόπεσι' (αρβανίτικης διαλέκτου προερχόμενο), αλλά και από την πλευρά τους οι Αρβανίτες σεβάστηκαν πολλά αρχαία και βυζαντινά τοπωνύμια.

1830 - ΣΗΜΕΡΑ

Από το 1830 μέχρι πρόσφατα, η διοικητική έκταση των ορίων της Παιανίας εκτείνεται από την κορυφογραμμή του Υμηττού μέχρι τις νότιες πλαγιές της Πεντέλης, τα βόρεια των Σπάτων και τη ράχη της Βραυρώνας. Σήμερα, τα όρια αυτά έχουν συρρικνωθεί λόγω της επέκτασης άλλων δήμων (Αγία Παρασκευή), της δημιουργίας νέων Δήμων (Γέρακας, Γλυκά Νερά) και των κρατικών απαλλοτριώσεων (Αεροδρόμιο Σπάτων - το οποίο επέβαλε την απαλλοτρίωση μεγάλων τμημάτων καλλιεργήσιμης γης). Ακόμη και σήμερα, στα διοικητικά όρια της Παιανίας αλλά και στις παρακείμενες περιοχές εντάσσονται τοποθεσίες γνωστές από την αρχαιότητα, όπως η Όα, η Παλλήνη, η Ερχ(ε)ία, η Βραυρώνα, ο Κυθηρός, ο Σφηττός, ο Γαργεττός. Οι παραπάνω περιοχές ανέδειξαν επιφανείς άνδρες, όπως ο ρήτορας Δημοσθένης, ο Ξενοφών, ο Αισχίνης, ο Επίκουρος και πολλοί άλλοι εξέχοντες πολίτες από ονομαστές φυλές της αρχαίας πόλης - κράτους της Αθήνας.

ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΟΥΤΟΥΚΙ

Πρώτος εξερευνητής του Σπηλαίου θεωρείται ο δημοσιογράφος Δ. Χατζόπουλος, ο οποίος, με τη βοήθεια των κατοίκων της περιοχής, πραγματοποίησε την πρώτη κάθοδο από την φυσική είσοδο του σπηλαίου, όπου προηγουμένως είχε πέσει ένα κατσίκι. Ακολούθησαν πολλές επισκέψεις διαφόρων ομάδων φυσιολατρών, με σημαντικότερη εκείνη του Γιάννη και της Άννας Πετροχείλου της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας το 1954, που έκαναν και τη χαρτογράφησή του.

Το Σπήλαιο εντάσσεται στο υπόγειο καρστικό συστημα του Υμηττου. Η δημιουργια του οφειλεται στην υψηλη διαλυτοτητα των ασβεστολιθων στο νερο της βροχης. Αυτό είναι και η πρωταρχική αιτία γενέσεως των Σπηλαίων. Έτσι έχει δημιουργηθεί και το μεγαλύτερο μέρος του Σπηλαίου της Παιανίας, με πλούσιο λιθωματικό διάκοσμο, με ποικιλίες σταλακτιτικών σχηματισμών και υποβλητική ατμόσφαιρα, στοιχεία που ώθησαν στο να δοθούν διάφορα ονόματα στις αίθουσες, τους εξώστες, τις πλατείες και τους διαδρόμους. Την "Ολυμπιακή Δάδα" μπορούμε να διακρίνουμε, "Βωμούς", "Κοράλλια", ένα "Αρμόνιο", και τον "Κόκκινο Καταρράκτη" από τα οξείδια του σιδηρού που διεισδύουν στο εσωτερικό του σπήλαιο μαζί με το νερό από την επιφάνεια του εδάφους.

Το "Κουτούκι" είναι σπηλαιοβάραθρο με κατακόρυφο ύψος 38,5μ. και μήκος διαδρόμων 350μ. περίπου. Ο τεράστιος κεντρικός θάλαμος, διαστάσεων 60 x 60 μ. χωρίζεται με σταλαγμίτες, σταλακτίτες και κολώνες σε άλλους μικρότερους. Η θερμοκρασία στο εσωτερικό του είναι 17oC. Σήμερα η επίσκεψη γίνεται από τεχνητή είσοδο που κατασκευάστηκε για την διευκόλυνση της πρόσβασης, στα πλαίσια της τουριστικής αξιοποίησης που έγινε από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.) την τετραετία 1963 - 1967.

Πρόσφατα, το Σπήλαιο περιήλθε στο Υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο στοχεύει στην πλήρη ανάπλαση του χώρου, στην αποκατάσταση του εσωτερικού και στον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του με την συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και την συμπαράσταση της τοπικής κοινωνίας.
Ύστερα από κατάλληλες περιβαλλοντολογικές μελέτες, το πράσινο φύκος που επικαλύπτει τους σταλακτίτες και επιβαρύνει το σπήλαιο θα απομακρυνθεί και θα αλλάξει ο φωτισμός που μέχρι σήμερα το προκαλούσε. Σύντομα ελπίζουμε ότι και στο έξω χώρο θα λειτουργήσει εκτός από το καφενείο και αίθουσα προβολών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την καλύτερη ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα Σπήλαια, τα οποία δεν αποτελούν μόνο αξιοθέατα φυσικά μνημεία, αλλά και αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς, και προστατεύονται από τον Αρχαιολογικό Νόμο.

Ας προστατέψουμε τα Σπήλαια, είναι πολιτισμός!

---

ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΟΡΡΕ

Το Μουσείο το οποίο έχει έκταση μεγαλύτερη από 18 στρέμματα αποτελείται από δύο μέρη,το Μουσείο σύγχρονης ελληνικής τέχνης και το λαογραφικό Μουσείο , τα οποιά μαζί καλύπτουν τουλάχιστον 2500 χρόνια ελληνικής ιστορίας. Όλο το συγκρότημα είναι διαρθρωμένο έτσι, ώστε να αναδεικνύεται με ένα μοναδικό τρόπο το ελληνικό πνεύμα. Μια από τις πιο σημαντικές και αντιπροσωπευτικές συλλογές σύγχρονης ελληνικής εκτίθεται, η οποία περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα γλυπτών, κατασκευών και ζωγραφικής του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα.

Το λαογραφικό μουσείο είναι ένα ασυνήθιστο σύμπλεγμα κτιρίων, αυλών και κήπων ή μάλλον μια επαναπροσαρμογή παραδοσιακών αρχιτεκτονικών στοιχείων ,που στεγάζει μια συλλογή από αρχαιότητες, κεραμικά, λαικά κειμήλια και αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν πριν από αιώνες στην καθημερινή ζώη, με τέτοιο τρόπο όμως ώστε να αναδεικνύεται η χρηστική τους αξία και η έμφυτη ομορφία τους.

Οι κήποι άγριοι και αποτελούμενοι σχεδόν αποκλειστικά από Μεσογειακή χλωρίδα είναι ένα σημαντικό κομμάτι του Μουσείου, χαρακτηριζόμενοι από πολλούς ως οι πιο όμορφοι κήποι της Αθήνας.

---

ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ

Η αγιογράφηση, που απλώνεται σ'ολόκληρο το εσωτερικό του ναού άρχισε ένα χρόνο πριν από τον πόλεμο και συνεχίστηκε μετά την απελευθέρωση.

Σχετικά με την εικονογράφηση υπάρχουν επιγραφές πληροφοριακές του ίδιου του Κόντογλου και των βοηθών του. Η επικρατέστερη από αυτές γράφει: Δια χειρός Φωτίου Κόντογλου εκ Κυδωνιών Μ.Ασίας. Υπογράφει τις περισσότερες ο ίδιος (χειρ Φωτίου Κόντογλου).

Στην αγιογράφηση του ναού ακολουθεί την γνωστή Βυζαντινή και μεταβυζαντινή παράδοση σχετικά με την διάταξη των εικόνων. Τα χρώματα που χρησιμοποιεί είναι λίγα και έντονα. Υπάρχει ενότητα χρωμάτων καθώς δένουν αρμονικά μεταξύ τους.

---

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΠΑΙΑΝΙΑΣ

Σκοποί του Λυκείου είναι:

1. η διάσωση, συγκέντρωση, μελέτη, ζωογόνηση και αξιοποίηση των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων και όλων γενικά των εκδηλώσεων του παραδοσιακού μας πολιτισμού.

2. η εξύψωση της θέσης της Ελληνίδας και

3. η διαφώτιση της Ελληνίδας μητέρας σχετικά με τα καθήκοντα και τον προορισμός της και την ηθική συμπαράσταση και προστασία της μητέρας και του παιδιού.

Το "Λύκειο των Ελληνίδων", από τον πρώτο καιρό της ίδρυσής του, ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την συγκέντρωση των ελληνικών χορών και της λαϊκής μουσικής και σχημάτισε πλουσιώτατη συλλογή εθνικών ενδυμασιών, έτσι που σημείωσε σταθμό στα χρονικά της πατρίδας μας.

Σκοπός του "Λυκείου των Ελληνίδων", όπως και του παραρτήματος της Παιανίας, είναι να ενώσει τα παραδοσιακά στοιχεία με τον σύγχρονο κόσμο.

Το "Λύκειο των Ελληνίδων Παιανίας" ιδρύθηκε τον Μάιο του 1985 και από τότε τιμά, όσο μπορεί καλύτερα, τον τόπο και τους ανθρώπους του.

Οι πληροφορίες προέρχονται απο το περιοδικό "Ο Ρόδακας", τεύχος 1ο, που εκδόθηκε από το Λύκειο των Ελληνίδων Παιανίας τα Χριστούγεννα 1990.

Στο "Λύκειο των Ελληνίδων" Παιανίας λειτουργούν τμήματα Χορού, Χορωδίας, Λαϊκής Ενδυμασίας, Οικοτεχνίας και Λαογραφικού Μουσείου.

---

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ

Το έργο του ετέλεσε κατά καιρούς υπό την αιγίδα του ελληνικού κράτους καθώς επίσης της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος. Οι δημοσιογραφικές εκδόσεις του έλαβαν την αναγνώριση του Υπουργείου Τύπου και οι λεξικογραφικές εκδόσεις του εγκρίθηκαν από το Υπουργείο Εθν.Παιδείας και Θρησκευμάτων. Σήμερα τοΕυρωπαϊκό Κέντρο Τέχνης αντιπροσωπεύεται διεθνώς και έχει δραστήριο παράρτημα στη Νέα Υόρκη.

Η εγκατάστασή του στην Παιανία περιλαμβάνει τμήματα Πινακοθήκης με 1,000 περίπου έργα, Βιβλιοθήκης με 7,000 τίτλους, Φωτοθήκης με 7,000 φωτογραφίες, και Ιστορικής-Λογοτεχνικής-Λαογραφικής-Καλλιτεχνικής και Φιλοτελικής Αρχειοθήκης.

Το παρεκκλήσι του, τιμώμενο στο όνομα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ιστορήθηκε από τους αγιογράφους Θεόδωρο Δρίτσα και Τάσο Λουκά, ευλογήθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάχη Βαρθολομαίο και εγκαινιάσθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλο.

Το Κέντρο διοικείται από πενταμελές αιρετό Διοικητικό Συμβούλιο και το μορφωτικό πρόγραμμά του καθορίζεται από ειδική Επιστημονική Επιτροπή αποτελούμενη από τον Πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης κ.Γιάννη Φίλη, τον Καθηγητή του Πανεπιστημίου Sgerbrooke του Καναδά κ.Κωνσταντίνο Λαγούρο, τον Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πίτσμπουργκ κ.Νίκο Γιαννουκάκη, τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Drexel των Η.Π.Α. κ. Robert Zaller, τον καθηγητή του ΠανεπιστημίουPozman της Πολωνίας κ.Wlodzimiers Kaczocha, την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης κ.Acarculd Rao Shantha και τον πρώην καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ.Εμμανουήλ Χατζημάρκο.

Η σύγχρονη πόλη εκτείνεται 13 χιλιόμετρα βορειοανατολικά των Αθηνών και 4 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Παλλήνης. Διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Παιανίας.

Τα Γλυκά Νερά συνδέονται με την Αθήνα και την Ανατολική Αττική μέσω των Λεωφόρων Λαυρίου, Σπάτων και Μαραθώνος, ενώ μετά το 2004 αποτελούν ιδιαιτέρως προνομιούχο περιοχή με τη σύνδεσή τους με την Περιφερειακή Υμηττού, την Αττική Οδό, το Μετρό και τον Προαστιακό μέσω των Σταθμών "Δουκίσσης Πλακεντίας"και "Κάντζα".

Η πόλη χωρίζεται σε δύο τμήματα, το ένα εκ των οποίων είναι οικοδομημένο πέριξ του λόφου Φούρεσι και το δεύτερο στις πλαγιές του Υμηττού. Το σχέδιο πόλεως επεκτείνεται σταδιακά προς την Παιανία (περιοχή Μιχούλι), ενώ γειτνιάζει με δασική ζώνη προστασίας του βουνού, κάτι που καθιστά τα Γλυκά Νερά δημοφιλή προορισμό για κατοικία. Σταδιακά μετατρέπεται σε περιοχή αμιγούς κατοικίας και το κέντρο του Δήμου συγκεντρώνεται επί της Λ. Λαυρίου, στα σύνορα με την Κάντζα. Η εμπορική αξία εκτείνεται κατά μήκος της λεωφόρου, κυρίως στο ύψος του κέντρου, ενώ στα διοικητικά όρια του Δήμου εντάσσεται και ο Ιερός Ναός Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, στο ανατολικό άκρο του λεκανοπεδίου. Η αρχιτεκτονική παρουσιάζει ομοιομορφία, με χαμηλά οικοδομήματα στη φιλοσοφία της κεραμοσκεπούς, χαμηλού ύψους, αυτόνομης κατοικίας στα πρότυπα του Γέρακα και του Πατήματος.

Μεγάλη προσέλευση πληθυσμού παρατηρείται κατά τη δεκαετία του '80, ενώ στη δεκαετία του 1990 διαφαίνεται διστακτικότητα λόγω λειτουργίας του σταθμού και του κέντρου ερευνών της ΔΕΗ στα σύνορα με την Κάντζα. Αυτή η διστακτικότητα αναχαιτίζεται μετά τα σημαντικά έργα του 2004.

Η ονομασία Γλυκά Νερά προέρχεται από το ιδιαίτερα γλυκό νερό που είχε βρεθεί σε πηγάδι στο κτήμα του Ανδρίκου Πηλιοκίτσου. Οι παλαιοί Παιανείς ονόμαζαν το πηγάδι Καλό Νερό – Γλυκό Νερό – Γλυκά Νερά – Γλυκάνερα – Λυκάνουρα.

Στο έμβλημα δε του Δήμου απεικονίζεται το γνωστό μαρμάρινο λεοντάρι της Κάντζας που διασώζεται στο Ναό Αγίου Νικολάου, καθώς τα Γλυκά Νερά εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή του Λεονταρίου στα παλαιότερα σύνορα Παλλήνης και Παιανίας.

Η πόλη αγκαλιάζει τον Υμηττό από τα ανατολικά, ενώ χωρίζεται σε δύο τμήματα από το συγκοινωνιακό-οδικό δίκτυο. Είναι μια περιοχή που σύμφωνα με ανασκαφές στο λόφο Φούρεσι ήταν κατοικημένη από την αρχαιότητα, ενώ πολλά είναι και τα ευρήματα που δικαιολογούν τον εποικισμό της και κατά τα χριστιανικά χρόνια. Η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερα και πολυσύνθετα κλιματολογικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά καθώς συνδυάζει το μεσογειακό κοκκινόχωμα και τους ελαιώνες με τα "δροσερά" πευκοδάση του Υμηττού και τα άσπρα χώματα.

Το νότιο τμήμα της πόλης στο οποίο διαμένουν οι παλαιότεροι κάτοικοι είναι κτισμένο στους βορειοανατολικούς πρόποδες του Υμηττού, στα νότια επικοινωνεί μέσω της λεωφόρου Λαυρίου με την Παιανία, στα ανατολικά γειτνιάζει με την πευκόφυτη Κάντζα της Παλλήνης και στα βόρεια χωρίζεται από τον υπόλοιπο δήμο με την Περιφερειακή Υμηττού που ενώνει τα Μεσόγεια με το λεκανοπέδιο. Η βόρεια πλευρά του δήμου είναι κατά το πλείστον πεζοδρομημένη και περικλείεται από κεντρικές λεωφόρους (νότια από την Περιφερειακή Υμηττού, δυτικά από τη Λαυρίου, βόρεια από τη Μαραθώνος, ανατολικά από τη Σπάτων και Ξάνθης), ενώ συνορεύει με το Δήμο του Γέρακα. Βρίσκεται σε προνομιακή θέση καθώς είναι οικοδομημένη γύρω από τον ιδιαιτέρου κάλλους πευκόφυτο λόφο "Φούρεσι", όπου λειτουργεί γνωστό κολλέγιο. Έχουν προγραμματιστεί έργα ανάπλασης του λόφου και αξιοποίησής του από τους δημότες.

Στα πλεονεκτήματα της περιοχής συγκαταλέγεται η ομοιομορφία στη δόμηση, καθώς οι κάτοικοι διαμένουν σε μονοκατοικίες και αυτόνομες μεζονέτες, ή καλαίσθητα κτιριακά συγκροτήματα στο κέντρο, ενώ στα αρνητικά της περιοχής ο διαχωρισμός της πόλης στα δύο και η παραμονή σταθμού της ΔΕΗ στα σύνορα με την Κάντζα, με κεραίες υπερυψηλής τάσης που εμποδίζουν μια περαιτέρω ανάπτυξη της περιοχής. Στην περιοχή δε των Μεσογείων έχει καθυστερήσει αρκετά η δημιουργία οργανωμένου αποχετευτικού συστήματος.

Την ανάπλαση στις γειτονιές της πόλης έχουν αναλάβει οι τοπικοί εξωραϊστικοί σύλλογοι όπως ο Σύλλογος Πρασίνου Λόφου κ.α, ενώ οι κεντρικές λεωφόροι παρουσιάζουν ομοιομορφία στην ανάπλαση εκ μέρους της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής με ιδιαιτέρως προσεγμένη κατασκευή (π.χ. χώροι στάθμευσης, κιγκλιδώματα, πεζοδρόμοια). Η οικοδομική φρενίτιδα συνοδεύεται από τα αναγκαία έργα επέκτασης του οδικού δικτύου, αλλά και από μαζικές αναπλάσεις, πεζοδρομήσεις και δενδροφυτεύσεις, με μικρές και μεγάλες οικιστικές πλατείες να ξεπηδούν σε κάθε γειτονιά.

Η πόλη των Γλυκών Νερών αναπτύσσεται σε δύο βασικούς οικιστικούς πυρήνες, την πλαγία του Υμηττού δυτικά της Λεωφόρου Λαυρίου στο νότιο τμήμα (Γλυκάνερα) και περιμετρικά του Λόφου στο βόρειο τμήμα (Φούρεσι). Μεταξύ του λόφου και του Υμηττού είναι οικοδομημένος ο Ιερός Ναός του Σταυρού που αποτελεί αξιοθέατο της πόλης. Οι δύο οικιστικές ζώνες ενώνονται στον οδικό κόμβο του δαχτυλιδιού, ενώ στην εσοχή του βουνού εκτείνονται τα άσπρα χώματα. Το νότιο τμήμα της πόλης επεκτείνεται στη ζώνη Μιχούλη που εντάσσεται σταδιακά στο σχέδιο πόλεως προσεγγίζοντας την Παιανία, ενώ Νταμάρια εκτείνονται κατά μήκος της Λεωφόρου Λαυρίου στο ύψος του δαχτυλιδιού.

ΚΟΜΒΟΣ ΓΛΥΚΩΝ ΝΕΡΩΝ

Δίπλα στο κοινοτικό κατάστημα κατασκευάστηκε η υψηλής αισθητικής πλατεία των Γλυκών Νερών και η παράλληλη ανάπτυξη με την Κάντζα συνοδεύτηκε από μαζική εγκατάσταση εταιριών και μικρών κέντρων εστίασης σε καλαίσθητα κτίρια, παράλληλα με τη διαπλάτυνση της κεντρικής λεωφόρου. Παρά ταύτα η πλατεία αναπτύχθηκε στα πρότυπα κυρίως οικιστικής και ήπιας αστικής ανάπτυξης καθώς η εμπορική χρήση συγκεντρώνεται στο ύψος της Λεωφόρου Λαυρίου.

Στο μέσον της έκτασης του Δήμου ο επισκέπτης συναντά το συγκοινωνιακό δαχτυλίδι των Γλυκών Νερών στον κόμβο των Λεωφόρων Λαυρίου, Θεοτοκοπούλου Ξάνθης και Λεονταρίου, ενώ μέσα από ένα συγκοινωνιακό τρίγωνο γίνεται λίγο πιο βόρεια και η διχοτόμηση της Λαυρίου από την Περιφερειακή Υμηττού προς το όρος.

---

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΩΤΗΡΟΣ

Δυτικά, στην οικιστική ζώνη, στεγάζονται οι υπηρεσίες του Δήμου σε νέο καλαίσθητο κτίριο επί της Οδού Κώτσου. Εκεί κοντά βρίσκεται και ο επιβλητικός ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος επί της ομώνυμης οδού με το γραφικό πηγάδι και σημαντικά έργα ανάπλασης της περιοχής με εικαστικές προσθήκες, δενδροφυτεύσεις και πεζοδρομήσεις της μικρής γειτονιάς.

Παράλληλα εγκαθίσταται δημοτικό αθλητικό κέντρο, ενώ προς την πλαγιά του Υμηττού τοποθετείται το προϊστόρικό νεκροταφείο και ποικίλοι μικροί ναϊσκοι. Στη βόρεια έκταση του δήμου, μετά τα Νταμάρια της Λαυρίου, εκτείνεται ο πράσινος λόφος, ανατολικά του οποίου αναπτύσσεται η συνοικία Φούρεσι και δυτικά η γειτονιά του Σταυρού πλησίον της Λαυρίου και του Ιερού Ναού Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Σε μεγαλύτερο υψόμετρο εκτείνεται το Δάσος του Υμηττού, εύκολα προσβάσιμο από τον επισκέπτη και με έργα ανάπλασης της περιοχής από το Δήμο. Η μικρή γειτονιά του Σταυρού παρέχει τη δυνατότητα περιπάτου, ενώ μικροί ελεύθεροι χώροι "ξεπηδούν" συνεχώς.

---

ΛΟΦΟΣ ΦΟΥΡΕΣΙ - ΣΤΑΥΡΟΣ

Σε μεγαλύτερο υψόμετρο εκτείνεται το Δάσος του Υμηττού, εύκολα προσβάσιμο από τον επισκέπτη και με έργα ανάπλασης της περιοχής από το Δήμο. Η μικρή γειτονιά του Σταυρού παρέχει τη δυνατότητα περιπάτου, ενώ μικροί ελεύθεροι χώροι "ξεπηδούν" συνεχώς.

Το Φούρεσι συνίσταται σε πεζοδρομημένες γειτονιές γύρω από τρεις πλατείες, την Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου δίπλα στην Αγία Τριάδα όπου πρόκειται να λειτουργήσει αναψυκτήριο, την υψηλής αισθητικής Πλατεία Φούρεσι του Πρασίνου Λόφου και την Πλατεία του Καταστήματος του Συλλόγου σε λίγο μεγαλύτερο υψόμετρο. Επιπλέον προβλέπεται η αξιοποίηση του Δάσους του λόφου για την επισκεψιμότητα κατοίκων και επισκεπτών. Η περιοχή έχει πρόσβαση στη Λεωφόρο Σπάτων, στο ύψος της Μπαλάνας Γέρακα που καταλήγει στη Λ. Μαραθώνος ανατολικά του Σταυρού, στο ύψος του Ναού της Παναγίτσας.

ΔΗΛΩΣΗ ΑΔΕΛΦΟΣΥΝΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΠΑΙΑΝΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΠΕΔΟΥΛΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Η πόλη της Παιανίας και η Κοινότητα Πεδουλά εμπνεόμενοι από τους αδελφικούς δεσμούς που υπάρχουν μεταξύ της Ελλάδας και της Κύπρου και ανταποκρινόμενοι προς την κοινή καταγωγή και τους ισχυρούς δεσμούς αγάπης και φιλίας οι οποίοι συνδέουν τους λαούς των δύο χωρών και επιθυμόντας να συμβάλουν στην ανάπτυξη των σχέσεων και δεσμών τούτων μεταξύ των κατοίκων των δύο Κοινοτήτων.

Διαδηλώνουν την κοινή τους θέληση να ενδυναμώσουν της μεταξύ τους σχέσεις με ανταλλαγές επισκέψεων των Αρχών και άλλων αρμοδίων των δύο κοινοτήτων, την ανταλλαγή της μορφωτικής εμπειρίας, τη διοργάνωση εκθέσεων τέχνης, τη διοργάνωση κοινών αθλητιικών εκδηλώσεων, την ανταλλαγή καλλιτεχνικών επισκέψεων και γενικα την ανάπτυξή τους σε όλους τους τομείς της μορφωτικής και πολιτιστικής δραστηριότητας.

Υπογράφτηκε στον Πεδουλά, στις 17 Αυγούστου 1996, μεταξύ του Προέδρου της Κοινοτήτας Πεδουλά και του Δημάρχου της πόλης της Παιανίας.